به گزارش روز یکشنبه اگزیم نیوز، نخستین همایش چشم‌انداز بازارهای مالی در سال ۱۴۰۲ با حضور چهره‌های شاخص اقتصادی و با همکاری دانشگاه تهران روز گذشته (۲۱ خرداد ۱۴۰۲) برگزار شد.

در این همایش «رحمان آراسته» مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالای ایران، مزایای استفاده از ابزارهای مشتقه در اقتصاد را تشریح کرد و گفت: دغدغه‌های تولید، نوسانات قیمت و مشکلات مربوط به قیمت‌گذاری را می‌توانیم با استفاده از بازار مشتقه برطرف کنیم.

وی افزود: بازار مشتقه چندین سال است که در جهان تاسیس شده و بورس کالای شیگاگو نخستین بورسی بود که ابتدا ابزار «فوروارد» را راه اندازی کرد و سپس به «فیوچرز» رسید و به تدریج ابزارهای دیگر را توسعه داد؛ آنها نیز با مشکلاتی نظیر قیمت‌گذاری و نوسانات قیمت‌ها درگیر بودند ولی خیلی ساده مشکلات آنها با ابزارهای مشتقه برطرف شد زیرا با استفاده از این بازار، قدرت پیش‌بینی فعالان بازار زیاد شد و این ابزار، مدیریت ریسک را در بین فعالان بازارها تقویت کرد.

کمک بازار مشتقه به صنعت خودروسازی

آراسته با ذکر مثالی ادامه داد: به عنوان مثال بازار مشتقه می‌تواند به صنعت خودروسازی کمک موثری کند، به طوری که نیازی نیست به طور حتم بازار آتی خودرو راه‌اندازی شود، بلکه به دلیل رابطه مستقیم قیمت فولاد با قطعه‌ساز، می‌توانیم قرارداد آتی و اختیار معامله فولاد را راه‌اندازی کنیم تا قطعه‌ساز که به دلیل نوسانات زیاد قیمت و تورم مجبور است محصولات خود را گران کند، به سادگی از ابزاری به نام آتی یا فیوچرز به منظور پوشش ریسک و پیش‌بینی‌پذیر شدن قیمت‌ها استفاده کند.

مدیر بازار مشتقه و صندوق های کالایی بورس کالا اظهار داشت: بنابراین قطعه‌ساز یا تولید کننده‌ای که دغدغه پیش‌بینی قیمت را دارد، کافی است وارد مرحله خرید فولاد برای چند ماه آینده شده و ریسک نوسانات قیمت در آینده را پوشش دهد.

وی اضافه کرد: همچنین تولید کننده‌ای که محصول کشاورزی تولید می‌کند و چند ماه دیگر وقت برداشت محصول است و نگران نوسانات قیمت است، می‌تواند با وارد شدن به معاملات آپشن، اختیار فروش را خریداری کرده و خود را بیمه کند و اگر در زمان سر رسید قیمت بورس مناسب باشد از اختیارش استفاده کرده و آن را بفروشد.

آراسته در پاسخ به این سوال که افراد حقیقی چطور می‌توانند از این بازار استفاده کنند؟ توضیح داد: در چند وقت اخیر بحث بازار مشتقه در بازار سرمایه داغ شده است، به طوری که در سهام آپشن و در کالا فیوچرز طلا، زعفران، نقره و شمش رونق گرفته و حتی اختیار معامله نیز روی فیوچرزها راه اندازی شده است.

توقف قیمت‌گذاری با استفاده از بازارهای مالی و مشتقه

به گفته مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالای ایران، مشکل عمده ما در کشور قیمت‌گذاری است، قیمت گذاری پاشنه آشیل توسعه اقتصاد کشور بوده و تا زمانی که قیمت‌گذاری وجود داشته باشد، انگیزه‌ای برای رشد سرمایه‌گذاری در تولید شکل نمی‌گیرد؛ لذا باید قیمت‌گذاری دستوری در محصولات مختلف به خصوص کالاهای کشاورزی متوقف شود و تنها راه بهینه این اتفاق، استفاده از بازارهای مالی و مشتقه است.

وی تاکید کرد: باید بازار مشتقات قوی در حوزه بازار کالا داشته باشیم تا صادرکننده و وارد کننده دغدغه نوسانات دلار را نداشته باشند زیرا نوسانات در همه جای دنیا وجود دارد ولی ابزار مناسب با آن نیز موجود است و فعال اقتصادی به دلیل آشنایی با ابزارهای مالی نگران لطمه دیدن از نوسانات نیست.

امکان ۲۴ ساعته شدن معاملات بورس کالا وجود دارد

آراسته تصریح کرد: البته طی ۱۰ سال اخیر اتفاقات خوبی در بازار سرمایه و در حوزه بازار مالی و مشتقه صورت گرفته و زیرساخت‌ها بسیار تقویت شده است؛ به طوری که در بورس کالا، زیرساخت‌ها طوری طراحی شده است که امکان ۲۴ ساعته شدن معاملات وجود دارد و هر ۱۰ دقیقه تسویه لحظه‌ای قراردادهای آتی صورت می‌گیرد تا مشتری امکان برررسی وضعیت حساب خود را داشته باشد؛ این اتفاق خوبی است که باید از این فرصت استفاده کنیم زیرا تنها بازار رسمی کشور که پنجشنبه باز است بازار مشتقات کالا است که معامله گران از ساعت ۱۰ تا ۱۵ می توانند معامله کنند.

مدیر بازار مشتقه و صندوق های کالایی بورس کالا به صندوق‌های کالایی بورس کالا اشاره کرد و گفت: استقبال مردم از صندوق‌های کالایی طلا و اعتماد آنها به این صندوق‌ها به گونه‌ای است که در آخرین پذیره نویسی که در صندوق طلا صورت گرفت در کمتر از ۱۰ ثانیه کل پذیره نویسی انجام شد؛ بنابراین مردم به این بازارها اطمینان دارند و باید از این فرصت استفاده کنیم.

برنامه ویژه در حوزه محصولات کشاورزی

وی یادآور شد: متاسفانه چند سال قبل اتفاقاتی رخ داد که موجب توقف قرارداد آتی سکه شد اما ما بازار مشتقه را متوقف نکرده و مشتقه را روی طلا، شمش، زعفران و نقره راه‌اندازی کردیم و در آینده نیز در محصولاتی مانند سیمان و صندوق های کشاورزی وارد می شویم و برنامه ویژه‌ای برای استفاده از این ابزار در محصولات کشاورزی داریم به طوری که صندوق‌های کالایی جدید و صندوق پسته راه‌اندازی می شود و باید از این ظرفیت استفاده کنیم.

آراسته عنوان کرد: دید سیاست‌گذاران و دولت نسبت به بازار مشتقه بورس کالا بسیار مثبت است؛ به طوری که در ۲ ماه اخیر معاملات گواهی سپرده و قرارداد آتی شمش طلا با حضور معاون اول رئیس جمهور و وزیر اقتصاد و تاکید آن ها بر توسعه ابزارهای مالی راه‌اندازی شد.

مدیر بازار مشتقه و صندوق های کالایی بورس کالا افزود: معاملات گواهی سپرده و آتی شمش طلا، اتفاق مبارکی است که به مرور دغدغه خرید طلا به صورت فیزیکی را کاملا از بین می‌برد زیرا زنجیره ای از ابزارهای مالی در بورس کالا وجود دارد و افراد می‌توانند در بازار گواهی سپرده، معادل یک دهم گرم شمش و در بازار آتی یک گرم شمش طلا را خریداری کنند.

به گفته وی، با ابزارهای مشتقه همه دغدغه فعالان بازار و مشکلات حوزه قیمتی فولاد، پتروشیمی‌ها و سیمانی‌ها و همچنین مشکلات صنعت ساختمان برطرف می‌شود زیرا تولید کننده با استفاده از این ابزار می‌تواند ریسک ناشی از نوسانات قیمتی را پوشش دهد و خریدار و مصرف کننده نیز با این ابزارها دغدغه افزایش قیمت نخواهند داشت؛ این رویه شفاف و هدفمند می‌تواند کمک شایانی به پیش بینی پذیری اقتصاد کشور کند.

آراسته در پایان افزود: حجم معاملات مشتقه در جهان از تولید ناخالص داخلی کشورهای پیشرفته نیز بالاتر است زیرا آن‌ها از همه ظرفیت‌ها و فرصت‌های جذاب بازار مشتقه استفاده می‌کنند و امیدوارم روند توسعه بازار مشتقه در کشور ادامه یابد که البته برای استفاده بهینه از این بازار حمایت سیاست‌گذاران نیاز است.